Cảo Bản là một cây thuốc quý trong nền y học cổ truyền Việt Nam. Không chỉ có tác dụng chữa trị bệnh đau đầu mà giống cây này còn có thể điều trị chứng cảm phong hàn và nhiều bệnh lý khác. Cùng theo dõi bài viết này để hiểu rõ hơn về Cao Bản và tác dụng chữa bệnh tuyệt vời của nó nhé!
1. Sơ lược về Cảo bản
Tên gọi và nguồn gốc
Cảo Bản là một giống cây thuộc họ hoa Tán, tên thường gọi là Cảo bổn, Quỷ Khanh, Thổ khung, Nhi khanh, Quỷ thần, Quỷ tân ( Bản Kinh), Vi hành ( Biệt Lục), Cao bạt (Sơn Hải Kinh), Sơn khuân tuy, Bỏa sinh tùng ( Hòa Hán Dược khảo). Tên khoa học là Luguslicum sinense Oliv.
Theo cách hiểu dân gian, “cảo” có nghĩa là lúa, “bản” có nghĩ là gốc. Vì gốc cây như gốc lúa nên được gọi là Cảo bản. Giống cây này được chia làm hai Bắc Cảo bản và Tây khung Cảo bản. Ở nước ta các lương y thường không để ý phân biệt hai loại này mà dùng chung với tên gọi là Cảo Bản vì hiện tại nước ta vẫn chưa trồng và khai thác giống cây này.
Đặc điểm của cây
Cây liêu cảo bản là một loại cây sống lâu năm, có độ cao khoảng từ 0,5 – 0,16m, giống cây này có phần thân rễ ngắn, mùi thơm riêng, thân cây mọc thẳng đứng, phía dưới có đường kính từ 3 – 5mm, thông thường có mùa tím, lá 2 lần kép lông chim mép có răng cưa, phần cuống lá phát triển thành bẹ sau đó ôm lấy thân cây. Hoa mọc thành từng cụm hình tán kép, có từ 6 – 19 cuống tán, độ dài ngắn khác nhau, tán nhỏ có khoảng 20 hoa nhỏ màu trắng. Quả hình thoi, gồm 2 phân quả dính liền nhau, độ dài khoảng 5 mm, trên mỗi phân quả có khoảng 5 sống dọc.
Cây tây khung cũng là một loại cây sống lâu năm, lá mọc theo hình so le, có khoảng 2 – 3 lần xẻ lông chim kép, cuống lá ôm phần thân cây, dài khoảng 9 -12 cm. Hoa mọc thành từng cụm hình tán kép, có từ 16 – 20 cuống tán, độ dài ngắn khác nhau, mỗi tán nhỏ có nhiều hoa màu trắng. Quả hình thoi, gồm 2 phân quả dính liền nhau, độ dài khoảng 5 mm, trên mỗi phân quả có khoảng 5 sống dọc nhưng sống dọc này chứa 3 ống tinh dầu trong khi đó quả liêu cảo bản chỉ chứa 1 ống tinh dầu.
Phân bố, thu hái và chế biến
Giống cây này mọc chủ yếu ở Trung Quốc, liêu cảo bản chủ sản tập trung ở các tỉnh Hà Bắc, Sơn Tây, Liêu Ninh, Cát Lâm, Nội Mông. Ở Việt Nam chưa được trồng và chủ yếu nhập khẩu từ Trung Quốc.
Cảo Bản vừa được sử dụng làm thuốc Đông y trong nước và một số ít được xuất khẩu ra nước ngoài.
Vào các tháng 4 – 10 hằng năm, đào lấy rễ và thân rễ, rửa sạch đất cát, cắt bỏ phần trên mặt đất và sau đó phơi khô để sử dụng.
Thành phần hóa học
Theo một số tài liệu nghiên cứu, Cảo Bản của Trung Quốc chứa tinh dầu, các thành phần khác chưa phát hiện ra. Trong khi đó một loại Cảo bản của Nhật Bản lại chứa 1,3% tinh dầu, trong tinh dầu là thành phần nothosnyrnola 2 – 4, chất dimetoxyalylbenzola và một lượng nhỏ axit panmitinic.
Tác dụng dược lý
Nghiên cứu cho thấy dầu Cảo Bản có tác dụng làm trấn tỉnh, giảm đau, giải nhiệt và chống viêm hiệu quả. Ngoài ra còn có khả năng làm chậm tốc độ hao hụt oxy, kéo dài thời gian sống của chuột con, chống thiếu máu cơ tim của chuột to do hoocmon tuyến yên gây ra. Bên cạnh đó chất chiết cồn còn có khả năng kháng khuẩn với các loại khuẩn nấm gây bệnh về da.
2. Công dụng và liều dùng
Công dụng
Cảo Bản là một vị thuốc nam quý, được sử dụng làm thuốc đối với bệnh đau nửa đầu, chữa trị cảm phong hàn, bệnh đau khớp, ghẻ lở chốc đầu ở trẻ em. Ngoài ra còn có thể sử dụng đối với những người nhiều gàu ở đầu, người bị đau nhói ở tim, điều trị chứng âm hộ lạnh ở phụ nữ, chữa ung nhọt hiệu quả.
Liều dùng
Theo nghiên cứu cho thấy, Cảo Bản có vị cay, ôn, không độc. Liều dùng thích hợp là từ 3 – 6g dưới dạng thuốc sắc, uống hằng ngày. Đối với trẻ em ghẻ lở, chốc đầu dùng loại cây này sắc lên, tắm và giặt quần áo. Đối với người nhiều gầu, kết hợp giữa cảo bản và bạch chỉ, tán nhỏ sau đó chà sát trực tiếp lên đầu, sáng hôm sau gội đầu lại.
3. Các bài thuốc dân gian sử dụng Cảo bản
Bài thuốc chữa bệnh đau đầu do nhiễm phong hàn, biểu hiện là đau cột sống và đau nửa đầu: Cảo bản, Độc hoạt, Phòng phong, Mạn kinh tử mỗi thứ 12g, Khương hoạt 8g, Xuyên khung 6g, Cam thảo 6g. Hòa lẫn các vị thuốc lại và mang sắc nước, uống hằng ngày.
Bài thuốc chữa đau khớp do phong thấp: Cảo bản, Bạch chỉ, Phòng phong mỗi thứ 12g, Cam thảo 6g. Mang sắc thành nước, uống hằng ngày.
Bài thuốc bệnh đau nửa đầu: Cảo bản 6g, Phòng phong 5g, Xuyên khung 3g, Bạch chỉ 3g, Cam thảo 3g, Tế tân 2g. Cho các vị thuốc vào nồi, đổ 600ml nước sắc đến khi còn 1/3 nước trong nồi, uống sau bữa ăn, khi nước thuốc còn nóng hẩm.
Bài thuốc chữa cảm mạo do phong hàn, biểu hiện là nhức đầu ớn lạnh, không ra mồ hôi: Cao bản, Độc hoạt, Phòng phong, Mạn kinh tử mỗi thứ 9g, Khương họa 6g, Xuyên khung 4,5g, Cam thảo 3g. Sắc thành nước uống.
4. Mua Cảo bản đạt chất lượng ở đâu?
Hiện nay, Cảo bản không rõ nguồn gốc xuất xứ, chất lượng được bày bán tràn lan nên các chuyên gia thường khuyến cáo người dùng sử dụng tà lạc tiên có nhãn hiệu rõ ràng, của các đơn vị phân phối uy tín như của Công ty Cổ phần Thương mại Xuất khẩu Starfoods Việt Nam.
Với Cảo bản của Công ty Cổ phần Thương mại Xuất khẩu Starfoods Việt Nam, bạn có thể hoàn toàn yên tâm về chất lượng. Bạn có thể thưởng thức mà không cần phải lo lắng với bất cứ điều gì. Công ty cam kết đổi hàng nếu phát hiện lỗi từ phía nhà sản xuất và hỗ trợ, thậm chí hoàn toàn miễn phí chuyển phát cho khách hàng.