1/ Cây hàm ếch là gì?
a/ Tên khoa học, tên khác
Cây hàm ếch còn có tên là trầu nước, tam bạch thảo, đường biên ngẫu. Cây có tên khoa học là Saururus chinensis (Lour.) Hort. ex Loud. (Saururus loureirì Decne), thuộc họ Lá giấp Saururaceae. Tên tam bạch thảo bắt nguồn từ việc khi ra hoa cây có 3 lá bắc màu trắng.
b/ Mô tả cây
Cây thuộc loại thân thảo sống dai, có thân rễ ngầm, mọc rễ ở đốt, phần thân mọc đứng có thể cao từ 30 – 80cm. Thân cây có phân đốt và gờ ở xung quanh. Lá cây mọc so le, phiến lá hình trứng, gốc tròn hay hình tim, đầu nhọn. Lá cây thường dài 8 – 12cm, rộng 4 – 5cm, cuống dài l – 3cm. Mỗi lá có 5 gân, tù gốc, gốc cuống có bẹ.
Hoa nở từ tháng 4 – 6, cụm hoa mọc thành bông, màu trắng, dài khoảng 14cm trên một đoạn cuống nhẵn dài khoảng 4 – 5cm. Khi cây ra hoa, thường có 1 – 3 lá màu trắng ở ngọn kèm theo bông hoa. Mùa quả từ tháng 8 – 9. Quả nang hình cầu, hạt hình trứng, nhọn đều.
c/ Mọc chủ yếu ở đâu?
Cây hàm ếch mọc hoang ở khắp nơi, đặc biệt là các vùng ẩm thấp như ruộng trũng, khe lạch, ven suối rừng ở miền Bắc nước ta. Ngoài ra, cây còn mọc ở một số nước ở Châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản.
d/ Bộ phận dùng
Toàn cây – Herba Saururi Chinensis, thường gọi với tên thuốc là tam bạch thảo.
e/ Thành phần hóa học
Trong thân cây có dầu. Trong dầu có các chất chủ yếu như: avicularin, hyperoside, methyl-n-nonylketone, myristicin, quercetin, quercitrin, rutin.
f/ Thu hái chế biến
Có thể dùng toàn cây hoặc chỉ hái lá. Thường thì cây thuốc này sẽ được dùng tươi, hái vào lúc cây đang ra hoa. Dùng làm dược liệu thì có thể thu hái quanh năm, tốt nhất là vào mùa hè thu, dùng tươi hay phơi khô đều được.
2/ Công dụng của cây hàm ếch
Theo y học cổ truyền, tam bạch thảo có vị ngọt cay, tính hàn, với tác dụng thanh nhiệt lợi niệu, giải độc tiêu thũng. Thường được dùng để chữa các chứng bệnh như đau nhức xương khớp, viêm amidan, viêm đường tiết niệu, viêm thận cấp phù thũng, bạch đới, sỏi bàng quang, viêm hạnh nhân, viêm mạch bạch huyết, viêm vú, eczema, rắn cắn. Cây cũng được dùng để chữa các chứng bệnh về da như mụn nhọt, lở ngoài da, eczema, viêm mủ da….
Nghiên cứu y học hiện đại thì chỉ ra rằng dung dịch cây hàm ếch 50% có tác dụng ức chế vi trùng Staphylococ và vi trùng thương hàn.
Hàm ếch còn là một vị thuốc được dùng phổ biến trong phạm vi nhân dân để chữa bệnh thủy thũng, bệnh dạ dày và ruột, tiểu tiện khó khăn, lở loét, bệnh cước khí (chân sưng đau, khớp xương nhức…).
3/ Cách dùng và các bài thuốc dân gian dùng cây hàm ếch
Cây hàm ếch có nhiều công dụng trong việc phòng trị bệnh. Do đó, cây vẫn được dùng khá phổ biến trong phạm vi nhân dân. Tuy nhiên, nếu bạn chưa biết về cây hàm ếch và những công dụng của cây hàm ếch thì có thể tham khảo các bài viết dưới đây để áp dụng khi cần.
– Chữa đau nhức xương khớp do thay đổi thời tiết: Chuẩn bị hàm ếch 30g, rửa sạch cho vào ấm, đổ thêm 500ml nước đun sôi. Dùng nước này uống thay trà hàng ngày. Mỗi tuần là 1 liệu trình.
– Chữa mụn nhọt sưng tấy (chưa vỡ mủ): Nếu bị mụn nhọt sưng tấy, nốt mụn to, chưa vỡ mủ thì có thể lấy lá hàm ếch tươi rửa sạch, giã nhỏ đắp vào vùng da bị tổn thương (trước khi đắp cần rửa sạch, lau khô da). Dùng gạc sạch băng lại để lá không bị rơi, đắp ngày 3 lần, mỗi lần 2 giờ. Dùng liền 3 ngày sẽ thấy hiệu quả tốt.
– Chữa chảy máu cam do nhiệt: Người bị chảy máu cam do nhiệt có thể chuẩn bị tam bạch thảo 15g, rễ đỗ quyên 15g. Cho cả 2 vị thuốc vào ấm, đổ thêm 700ml nước, sắc còn 250ml. Chia nước thuốc thành 2 lần uống trong ngày. Uống liên tục 10 ngày là một liệu trình.